Dyskretne pozyskiwanie informacji wzbudza wątpliwości nie tylko natury etycznej, ale i prawnej. Podsłuchy bywają przydatne, zwłaszcza gdy mowa o udowadnianiu mobbingu, korupcji czy oszustw pracowniczych. Czy sąd zaakceptuje tak pozyskany materiał dowodowy? Spróbujmy odpowiedzieć na pytanie, które spędza sen z powiek każdemu szpiegowi-amatorowi: ”Czy podsłuch jest legalny?”.
Spis treści:
- Podsłuchiwanie za dawnych lat
- Podsłuchy a prawo
- Kiedy podsłuch jest legalny?
- Podsłuch a pomoc detektywa
Podsłuchiwanie za dawnych lat
Obecnie podsłuchy GSM i radiowe dostępne są dla każdego. W czasach zimnej wojny inwigilacja była zarezerwowana wyłącznie dla prywatnych detektywów, służb mundurowych i agentów wywiadu.
Zwłaszcza ci ostatni chętnie wykorzystywali technologię by uzyskać przewagę nad przeciwnikiem. Jednym z pierwszych przykładów była akcja z 1946 roku, kiedy Rosjanie umieścili podsłuch w gabinecie Williama A. Harrimana. ambasadora USA na terenie ZSRR.
W myśl idei “najciemniej pod latarnią” agenci sprezentowali Harrimanowi płaskorzeźbę przedstawiającą bielika amerykańskiego. Ozdoba otrzymana w ramach “gestu przyjaźni” kryła w sobie nowatorski podsłuch działający bez baterii, kabli ani emisji fal radiowych – uruchamiał się dopiero po naświetleniu wiązką radiową wypuszczaną przez agentów z zaparkowanego nieopodal samochodu. Pluskwa, ochrzczona później przez amerykański wywiad “The Thing” została zdemaskowana dopiero po sześciu latach.
W kolejnych latach inwigilacja stała się codziennością w pracy wywiadowczej, podobnie jak obawa przed podsłuchem.
Aby utrudnić pracę obcemu wywiadowi Agenci Stasi spotykali się w specjalnych pomieszczeniach z meblami wykonanymi ze szkła (sposób ten ułatwiał odnalezienie podłożonej pluskwy).
Powszechną praktyką było też sprawdzanie pokoi przy użyciu detektorów złącz nieliniowych, które mogły odnaleźć urządzenia wyłączone lub nieemitujące fal radiowych.
Podsłuchy a prawo
Dziś urządzenia szpiegowskie wykroczyły poza sferę działalności profesjonalistów. Stało się to za sprawą stosunkowo niskiej ceny tych urządzeń, prostej obsługi oraz łatwej dostępności.
Podsłuchy lub dyktafony szpiegowskie bez problemu kupimy w dowolnym sklepie detektywistycznym. Naturalnie otwiera to wiele możliwości. Małżonek może łatwo skontrolować partnera, którego podejrzewa o zdradę, a pracodawca zyskuje skuteczny sposób na kontrolę pracowników. To tylko dwa z wielu praktycznych zastosowań urządzeń inwigilacyjnych.
Jednak zakup podsłuchu to jedna kwestia, zupełnie inną jest zaś jego legalne wykorzystanie. Według polskiego prawa korzystanie z urządzeń podsłuchowych uznawane jest za przestępstwo zgodnie z art. 267 § 3 kk. Czytamy w nim:
“Kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. […]
Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem”.
Kiedy podsłuch jest legalny?
Teoretycznie powyższy zapis wyczerpuje temat. W praktyce sytuacja nie jest taka prosta. Istnieją bowiem okoliczności, w których podsłuch lub dyskretne nagrywanie są dozwolone.
Owoce zatrutego drzewa
Ten osobliwy termin w żargonie prawniczym oznacza: dowody zdobyte w nielegalny sposób, które mogą być zaakceptowane przez sędziego.
Mówimy tu przede wszystkim o najcięższych przestępstwach bezpośrednio zagrażających ludzkiemu zdrowiu i życiu, których udowodnienie bez podsłuchów nie byłoby możliwe. Najczęściej chodzi o sprawy na szczeblu państwowym lub wręcz międzynarodowym.
Rzadko kiedy osoba prywatna oskarżona o podsłuchiwanie może więc liczyć na uniewinnienie. Ostateczna decyzja zawsze należy do sędziego.
Nagrywanie dyktafonem
Nieco więcej swobody oferują dyktafony szpiegowskie. Każdy ma prawo do nagrywania rozmów, w których uczestniczy.
Jest jednak pewien haczyk – osoba nagrywająca musi poinformować o tym fakcie swojego rozmówcę i uzyskać od niego zgodę (najlepiej na piśmie). W przeciwnym wypadku narażamy się na konsekwencje z tytułu naruszenia dóbr osobistych (z tytułu art. 23 k.c)
Wyjątkiem są sytuacje, których nie bylibyśmy w stanie udowodnić przestępstwa bez dyktafonu lub kamery – wówczas nie może być przecież mowy o naruszaniu żadnych dóbr.
Przykładem niech będzie nagranie uwieczniające próbę wręczenia łapówki przez partnera biznesowego. Trzeba jednak pamiętać, że taki materiał nie może być w żaden sposób zmanipulowany np. poprzez montaż.
Nagrywanie i podsłuchiwanie na własny użytek
Korzystanie z podsłuchów i dyktafonów jest też dozwolone, jeżeli zdobyty w ten sposób materiał i wiedza nie zostaną wykorzystane ani udostępnione osobom trzecim.
Posłużmy się kolejnym przykładem. Pracodawca, który dzięki podsłuchowi przyłapał pracownika na oszustwie (np. ujawnianiu tajemnicy handlowej lub defraudowaniu środków) nie ma podstaw prawnych do zwolnienia takiej osoby czy nawet jej ukarania. Zabronione jest też dzielenie się z innymi tą wiedzą.
Dzięki podsłuchowi możemy więc rozwiać lub potwierdzić wątpliwości wobec drugiej osoby. Dopiero potem przychodzi czas na zdobycie legalnych dowodów.
Podsłuch a pomoc detektywa
Jeżeli spróbujemy podsłuchiwać lub nagrywać kogoś bez odpowiednich umiejętności i wiedzy, najprawdopodobniej przysporzymy sobie dużych problemów. Proces o naruszenie dóbr osobistych to ostatnie, czego potrzeba komuś, kto ma na głowie rozwód lub nieuczciwą konkurencję w biznesie.
Gdy zatem mowa o sprawach rozwodowych, wykrywaniu oszustw pracowniczych czy udowadnianiu mobbingu dobrym pomysłem jest skorzystanie z pomocy profesjonalnej agencji detektywistycznej.
Tylko doświadczony detektyw z dużą wiedzą prawną i dostępem do nowoczesnego sprzętu będzie w stanie zdobyć materiał dowodowy zgodny z literą prawa i bez naruszania dóbr osobistych.
Biuro detektywistyczne Spy Shop zadba o najlepsze możliwe rezultaty przy zachowaniu pełnej dyskrecji.
